Rak bakteryjny winorośli (Agrobacterium vitis)

Agrobacterium vitis, patogen wywołujący raka bakteryjnego winorośli, jest poważnym zagrożeniem dla upraw winogron na całym świecie. Choroba ta charakteryzuje się powstawaniem guzów (gali) na częściach nadziemnych rośliny, co prowadzi do obniżenia jej zdrowia i wydajności.

A. vitis jest klasyfikowany w rodzinie Rhizobiaceae i różni się od innych gatunków Agrobacterium pod względem genetycznym i ekologicznym.

Patogeniczność

Bakteria ta indukuje powstawanie guzów na winoroślach poprzez transfer genów z plazmidu indukującego guzy (Ti) do komórek roślinnych, co prowadzi do niekontrolowanego podziału komórkowego. Objawy choroby obejmują:

• Tumory na pniach i gałęziach.
• Nekroza korzeni, która może być spowodowana zarówno przez szczepy tumorigeniczne, jak i nietumorigeniczne

Ekologia i rozprzestrzenienie

A. vitis przetrwa w glebie przez długi czas, nawet po usunięciu winorośli. Najczęściej dostaje się do winnic wraz z zakażonym materiałem sadzeniowym. Bakteria może przetrwać systemicznie w roślinach bezobjawowych, co sprawia, że jest trudna do wykrycia

Strategie zarządzania

Zarządzanie rakiem bakteryjnym winorośli obejmuje różne metody:

• Wybór zdrowego materiału sadzeniowego: Używanie roślin wolnych od patogenów jest kluczowe dla zapobiegania chorobie.
• Propagacja z wierzchołków pędów: Badania wykazały, że propagacja z wierzchołków pędów może skutecznie eliminować A. vitis z materiału sadzeniowego
• Zarządzanie wodą i gleba: Dobór odpowiednich lokalizacji winnic oraz unikanie obszarów narażonych na uszkodzenia mrozowe są istotne dla ograniczenia rozwoju choroby
• Stosowanie odmian odpornych: Wybór odmian winorośli o naturalnej odporności na A. vitis może znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby

Badania nad zwalczaniem

Najnowsze badania nad eliminacją Agrobacterium vitis z winorośli koncentrują się głównie na zastosowaniu technik hodowli tkankowej oraz biologicznych metod kontroli. Oto kluczowe wyniki i metody, które zostały opracowane w ostatnich latach:

Hodowla tkankowa

Badania wykazały, że hodowla tkankowa, szczególnie wykorzystująca wierzchołki pędów oraz merystemy, może skutecznie eliminować A. vitis z zakażonych winorośli. W jednym z badań zastosowano nowoczesne metody detekcji, takie jak magnetyczna hybrydyzacja z użyciem PCR w czasie rzeczywistym (MCH-qPCR), co pozwoliło na dokładniejsze ocenienie skuteczności eliminacji patogenu z roślin

Procedura: W badaniach pędy były cięte na kawałki i inkubowane w odpowiednich pożywkach, co umożliwiało rozwój roślin przy jednoczesnym usunięciu patogenów. Wyniki pokazały, że A. vitis nie był obecny w wierzchołkach pędów, co sugeruje, że rośliny rozmnażane w ten sposób są wolne od bakterii

Metody termiczne

Inne badania badały skuteczność podgrzewania sadzonek winorośli w temperaturze 50-52°C przez 30-60 minut. Choć ta metoda wykazała pewną skuteczność w redukcji A. vitis, nie była wystarczająca do całkowitego wyeliminowania bakterii

Biologiczne metody kontroli

Zidentyfikowano również niepatogenne szczepy Agrobacterium, takie jak F2/5, które mogą hamować rozwój choroby poprzez konkurencję z patogenem. Badania wykazały, że te szczepy mogą być stosowane do zapobiegania powstawaniu guzów, jednak ich skuteczność w warunkach polowych nadal wymaga dalszych badań

Wybór odpornych odmian

Ważnym aspektem zarządzania rakiem bakteryjnym jest wybór odmian winorośli odpornych na A. vitis. Badania pokazują, że niektóre amerykańskie odmiany winorośli oraz hybrydy mają naturalną odporność na ten patogen

Praktyki agrotechniczne

Zaleca się również odpowiednie praktyki agrotechniczne, takie jak wybór lokalizacji winnic o mniejszym ryzyku uszkodzeń mrozowych oraz używanie zdrowego materiału sadzeniowego

Regularne monitorowanie i indeksowanie roślin w celu wykrycia obecności A. vitis jest kluczowe dla utrzymania zdrowych upraw.

Podsumowanie

Agrobacterium vitis stanowi poważne zagrożenie dla upraw winorośli, a skuteczne zarządzanie tą chorobą wymaga zastosowania kombinacji strategii biologicznych i kulturowych. Kontynuacja badań nad odpornością odmian oraz metodami eliminacji patogenu jest kluczowa dla zapewnienia zdrowych upraw winogronowych.